Pilare Baraiazarra irakasle eta euskaltzalea elkarrizketatu du Miren Rubio Iturria kazetariak, Jakinen Historia bizia sailean: Donostiako Santo Tomas Lizeoko eta Gros auzoko pisuko bizipenak; euskal filologia eta irakasletza ikasketak; 70etako Bilboko giro militantea: euskal kontzientziaren eta langile kontzientziaren sakontzea; materialgintza eta didaktikaren berrikuntzan egindako ekarpena; D ereduaren aldeko lana Bizkaiko Ezkerraldeko eskola publikoan... Bestetik, Alexander Gurrutxaga Muxika EHUko irakasleak Xabier Leteri buruz idatzi du artikulua, Leteren trantsizio garaiko sorkuntza aztertzeko.

«Autoestimu maila oso altua behar du gizarte batek kultura seriotan hartzen hasteko. Eta sentitzen dut hala esatea, baina ez dugu autoestimua sobran». Pandemiak astindutako kultur munduaren ondorenaz hausnartu du Katixa Agirre idazleak: kulturaren balioaz, lekuaz, kultur profesionalen egoeraz, autopertzepzioaz, aukerez... Eta mugak eta zailtasunak franko badira ere, autoestimu hori indartzeko arrazoiak ere topatu ditu. 2020ko ikus-entzunezkoen produkzio emankorra da horren adibide, estrategikotzat dituena: «Kontatzen ez bazara, kontatzen zaituzte. Horregatik geure burua kontatzen jarraitu behar dugu, edozein bide erabilita, baina bereziki gaur egungo espresiobide hegemonikoan arreta estrategikoa jarriz. Ikus-entzunezkoaz ari naiz, noski». Horri buruz jardun du Miren Rubio Iturria kazetariak egin duen laburpenean. Entzun!

1976an Joan Mari Torrealdaik hasitako euskarazko liburugintzaren ikerketari bide eman dio Jakinek. Xabier Eizagirre Jakineko erredakzio buruak hartu du urtez urteko ekoizpena aztertzeko ardura, eta, oraingoan, 2018ko euskarazko liburugintzaren argazkia osatu du, Torrealdairen azken urteetako osasun arazoek atzeratu baitzuten ikerketaren emaria.

Bi urteko tartea izanagatik, ordea, datu aski mamitsu eta deigarriak jaso ditu azterketak: liburu digitalaren beherakada, argitaletxeen atomizazioa, Euskal Herritik kanpoko euskarazko testuliburuen ekoizpena… Horiei buruz mintzatu da Eizagirre Miren Rubio kazetariarekin, Euskadi Irratiko Jakingunea podcasterako. Datu guztiak zabal daude jasota Jakinen Liburu Behatokian. Entzun erreportajea!

Ekainaren 4an hil zen Bixente Serrano Izko (1948-2020) historialaria, idazlea, politikaria eta euskaltzalea. Gizarte-mobilizazioak eta aldaketa politikoa 1970eko hamarkadako Euskal Herrian ikergai zituen proiektuaren baitan elkarrizketa luzea egin zion Daniel Escribanok, 2011ko apirilaren 1ean, orain argitara ematen duena.

'Eta orain zer?' galderak zeharkatzen du euskal kulturari eskainitako Jakinen 241. zenbakia. Kultur arloko bederatzi lagunen gogoetak jasotzen baititu idatziz aldizkariak, pandemiaren ondorioez eta ondorenaz: Katixa Agirre idazlearena da testu nagusia, akuilatzaile bezain iradokitzailea; hausnarketa sintetikoagoetan jardun dute Alberto Barandiaranek, Olatz Osak eta Xabier Landabideak; eta solasaldian ipini ditu Itziar Ugarte kazetariak Edurne Azkarate, Igor Elortza, Xabier Gantzarain, Katti Pochelu eta Castillo Suarez.
Gainera, irudiz ere gogoetan ipini ditu Jakinek Dani Fano, Eider Eibar, Josevisky eta Nerea Unanua marrazkilariak.
Azkenik, 2018ko euskal liburugintzaren azterketa ere jasotzen du aldizkariak, Xabier Eizagirre Jakineko erredakzio buruaren eskutik.

Euskalgintzari Joan Mari Torrealdaik egindako ekarpena aztertu du Dabid Anaut euskara teknikari eta euskalgintzako ekintzaileak Jakinen 240. zenbakian. Torrealdaik euskara ardatz eta motor izan zuela dio Anautek, eta hasiera-hasieratik garbi izan zuen euskarak edonorako izan behar zuela: «Euskara etxeko hizkuntza behar zuela bai, baina hori baino gehiago ere izan behar zuela garbi zuen: kulturarako, zientziarako..., leku guztietarako. Hasieratik izan zuen aspirazio hori». Horregatik, euskara batuaren alde egin zuen bere bizitza osoan zehar. «Euskara batuaren momenturik esanguratsuenetan egon da presente Torrealdai, erabateko konpromisoarekin».